3 phương pháp xiết bu lông tối ưu và được ứng dụng rộng rãi nhất hiện nay

3 phương pháp xiết bu lông mà Maykhoanmakita.net gửi đến bạn đọc trong bài viết này sẽ giúp bạn siết bu lông chặt, đúng với vị trí và đảm bảo mối ghép nối chắc chắn, cố định, không bị vỡ hoặc sai kỹ thuật. 

Phương pháp xiết bu lông bằng Clê lực

Phương pháp này là ứng với một lực căng nhất định trong sản phẩm sẽ có một mô – men xoắn để xiết êcu (gọi tắt là mô men xiết) có giá trị xác định, không đổi.

Bạn có thể tra bảng hoặc dùng công thức để tính toán ra giá trị của các mô men xiết. Đây là một công thức thường được dùng trên các công trường ở Việt Nam:

M = k x P x D

Trong đó:

• M là mômen xiết (Nm);

• P là lực căng trong bu lông (kN);

• D là đường kính bu lông (mm);

• k là một hệ số xác định bằng thực nghiệm, tuỳ thuộc loại bu lông, thông thường có giá trị từ 0,12 đến 0,20. 

Bạn có thể tham khảo bảng giá trị của mô men xiết được dùng trên các công trình xây dựng dưới đây. 

Dù là phương pháp phổ biến nhưng xiết bu lông bằng Clê lực không được đánh giá cao về độ chính xác. Vì trên thực tế, quan hệ giữa mô men xiết và lực căng trước trong bu lông rất phức tạp. Nó sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như thông số về kích thước (bước ren…), tính chất bề mặt, sự bôi trơn, nhiệt độ tại thời điểm thi công... Do đó, sẽ không có một mô men xiết có giá trị không đổi cho một loại bu lông inox nào đó.

Tiêu chuẩn Mỹ AISC, Anh BS sẽ cho phép dùng phương pháp xiết bu lông này nếu quan hệ của mô men xiết tạo bởi clê lực và lực căng bu lông được xác định ngay tại công trường chứ không dùng bảng hoặc công thức tính…

Phương pháp quay thêm Ecu 

Với phương pháp này bu lông, vòng đệm, đai ốc được lắp vào mối ghép và được siết chặt đến khi cho không còn khe hở giữa các bản thép (của mối ghép). Sau đó Ecu được siết chặt thêm bằng cách quay Ecu một góc nữa. Lưu ý góc quay thêm của đai ốc sẽ phụ thuộc vào bước ren của bu lông và tổng chiều dày các bản nối.

Quay thêm Ecu sẽ tạo độ dãn dài của bu lông, ứng với mỗi góc quay thêm của đai ốc thì bu lông sẽ được kéo dãn ra một lượng. Việc xiết bu lông trước đó nếu không được làm cẩn thận sẽ để lại khe hở và quay thêm đai ốc chính là phương pháp giúp mối ghép giảm bớt khe hở.

Tuy nhiên, phương pháp xiết bu lông bằng cách quay thêm ecu chưa được ứng dụng tại các công trình thiết kế hay thi công theo tiêu chuẩn Việt Nam.

Phương pháp đo lực trực tiếp

Phương pháp này có 2 cách sau:

Dùng bu lông hai đầu (bu lông lực kéo) khống chế

Bu lông có cấu tạo đặc biệt như: Đầu ren của bu lông có một chốt nhỏ ở đầu có các rãnh dọc. Giữa phần đầu này và phần thân có ren của bu lông có một rãnh ngang quanh chu vi của thân bu lông. 

Một clê có hai chụp cặp đồng trục được dùng để xiết bu lông này. Chụp cặp phía trong giữ phần chốt và chụp cặp phía ngoài bao quanh Ecu. Để xiết bu lông, hai chụp cặp này quay ngược chiều nhau. Tại một thời điểm nào đó, momen xoắn gây ra bởi ma sát giữa Ecu và ren của bu lông, giữa ecu và vòng đệm sẽ thắng được khả năng chống xoắn cắt của bu lông tại rãnh ngang. Chốt sẽ bị cắt rời khỏi bu lông tại rãnh ngang. Nếu bu lông được sản xuất và đo đạc chính xác, lực căng thiết kế sẽ đạt được tại thời điểm này.

Dùng vòng đệm có nhíp

Trên vòng đệm có các vấu nhỏ hình cung tròn. Khi xiết bu lông, lực căng trong bu lông sẽ gây ra lực ép giữa ecu và các vấu nhỏ này. Lực ép này sẽ làm bẹp các vấu nhỏ. Đo khoảng hở còn lại giữa vòng đệm và êcu, sau đó luồn vào khe hở những que thăm có chiều dày phù hợp sẽ biết được lực căng trong bu lông.

Lưu ý khi sử dụng phương pháp xiết bu lông 

Trong điều kiện xây dựng ở nước ta hiện tại, nên ưu tiên dùng phương pháp quay thêm Ecu. Nếu dùng phương pháp clê lực thì phải tăng cường kiểm tra quan hệ giữa mô men xiết và lực căng trong bu lông cho từng loại bu lông dùng trong công trình đó (đo tại phòng thí nghiệm). Tăng cường hiệu chỉnh clê lực, tốt nhất là tháng 1 lần . Ngoài ra, bạn nên có ít nhất hai clê lực để kiểm tra chéo nhau.

Trên đây là những phương pháp xiết bu lông phổ biến và đem lại hiệu quả tối ưu nhất. Hy vọng bài viết sẽ giúp cho công việc của bạn thuận lợi và suôn sẻ hơn.